[Ας μιλήσουμε λίγο για ντιζάιν. Τι είναι, αν και τι εξυπηρετεί, και σε ποιους απευθύνεται.
Ένα καλοκαίρι, πριν μερικά χρόνια, ήρθα αντιμέτωπη με μια στενάχωρη κατάσταση. Πήγαινα στη στάση του κτελ φορτωμένη ένα βαρύ σακίδιο, μεσημεριάτικα μες στο λιοπύρι λόγω αραιών δρομολογίων, και πλησιάζοντας είδα έναν κύριο ηλικιωμένο που καθόταν κάτω στο δρόμο ιδρωμένος και με φανερή εξάντληση. Αναρωτήθηκα γιατί δεν καθόταν στη στάση. Όταν έφτασα είδα ότι η ξύλινη στάση δεν είχε πλέον κάθισμα. Μετά από κάποιους μήνες δίπλα στην ξύλινη στάση τοποθετήθηκε μια καινούρια μεταλλική. Δεν κατάλαβα για ποιο λόγο να υπάρχουν δυο στάσεις και αμέσως διαπίστωσα ότι η μεταλλική ήταν καυτή σαν σχάρα μπάρμπεκιου, πήγα στην ξύλινη, κι ας μην είχε κάπου να καθήσω, τουλάχιστον να μην με καίει ο ήλιος. Fast forward, φθινόπωρο, και πηγαίνω με αυτοκίνητο στην ίδια στάση εν μέσω κατακλυσμού, προσπαθώ να βγω και να πάρω τη βαλίτσα μου, ανοίγω ομπρέλα και την χαλάει ο αέρας, μετά κόπων στέκομαι κάτω από το στέγαστρο της μεταλλικής στάσης, αφού την ξύλινη την αφαίρεσαν, γιατί άρχισε να γέρνει λόγω έλλειψης συντήρησης, και δεν ξέρω πώς να προστατευθώ αφού η στάση είναι ανοιχτή, κακοσχεδιασμένη, κι η βροχή με βρίσκει από όλες τις μεριές. Μουσκεμένη μπαίνω στο λεωφορείο. Fast forward και πιάσαμε χειμώνα, έχει -6 ίσως και λιγότερο και πηγαίνω με αγωνία στη στάση, μην αργήσει το λεωφορείο και με πιάσει υποθερμία, δεν τολμώ να κάτσω στο παγωμένο μέταλλο, πηγαινοέρχομαι για να μείνω ζεστή, αλλά το κρύο δεν παλεύεται, σε αντίστοιχη περίπτωση στέκομαι σε άλλη στάση όπου δεν υπάρχει τίποτα γιατί απλά απέναντι υπάρχει μαγαζί και εμμέσως πλην σαφώς σου λένε πάνε απέναντι μέχρι να έρθει το λεωφορείο και παρεμπιπτόντως πάρε και κανένα νερό, παγωτό ή ό,τι χρειαστείς, με πιάνει υποθερμία, νιώθω πως θα λιποθημησω, έρχεται το λεωφορείο με δέκα λεπτά καθυστέρηση, ευτυχώς ήταν μόνο τόσο, και μπαίνω μέσα μόνο για μα ζεσταθώ, γιατί αμέσως μετά διαπιστώνω πως θα ήταν καλύτερα να πάω στο νοσοκομείο αφού εξακολουθούσα να ζαλίζομαι και να μην μπορώ να αναπνεύσω. Η πρόνοια του Θεού με προστάτευσε και στις 3 περιπτώσεις. Και κάπου εκεί φτάνουμε στο ντιζάιν.
Πριν λίγες μέρες σε συζήτηση που είχα με την σύζυγο του δημάρχου, σχετικά με μια δουλειά που επρόκειτο να κάνω αλλά δεν έκανα (άλλο κεφάλαιο που θα πιάσω κάποια στιγμή για να μην νομίζουν κάποιοι ότι επειδή σιωπώ δεν τρέχει τίποτε, τρέχει και παρατρέχει και κάποια στιγμή πρέπει να αποδοθούν ευθύνες και τα του Καίσαρος τω Καίσαρι), μου είπε "δεν θέλουμε κάτι δημιουργικό, θέλουμε απλώς να κάνουμε γνωστό το γεγονός" με το σκεπτικό ότι το "δημιουργικό ΜΟΥ" θα κοστίσει (μιας και ήδη αποφάνθηκαν κάποιοι ότι είμαι ¨ακριβή" (άλλο κεφάλαιο που θα πιάσω κάποια στιγμή για να μην νομίζουν κάποιοι
ότι επειδή σιωπώ δεν τρέχει τίποτε, τρέχει και παρατρέχει και κάποια
στιγμή πρέπει να αποδοθούν ευθύνες και τα του Καίσαρος τω Καίσαρι... ένα dejavu) και είναι προτιμότερη μια φτηνή λύση, μια φράση που πολλές φορές άκουσα και στο παρελθόν, σε διάφορες παραλλαγές, πάντα όμως με το ίδιο σκεπτικό, ότι το "δημιουργικό" και οι "καλλιτεχνίες" είναι πολυτέλειες, ¨όχι πολλά πολλά, να γίνει η δουλειά μας" μια κοινή φράση επίσης που είναι αυτονόητο γιατί και με ποιο σκεπτικό λέγονται.
Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάτι που συχνά μπερδεύουν ακόμη κι όσοι υπηρετούν το ντιζάιν: Οι ντιζάινερς -γενικά- ΔΕΝ ΕΙΜΑΣΤΕ καλλιτέχνες, ούτε είναι η δουλειά μας να κάνουμε "καλλιτεχνίες". ΕΙΜΑΣΤΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΚΑΙ ΜΑΣΤΟΡΕΣ και μετά όλα τα άλλα. Το ντιζάιν ανήκει στις EΦΗΡΜΟΣΜΕΝΕΣ ΤΕΧΝΕΣ, και πρωταρχικός σκοπός του είναι, το προϊόν που αναλαμβάνουμε να είναι λειτουργικό/εύχρηστο/ευπώλητο, αναλόγως του πεδίου ντιζάιν που υπηρετεί ο καθένας μας (βιομηχανικό, γραφιστικό) και φυσικά το προϊόν να είναι κι ευπαρουσίαστο, που είναι ένα κεφάλαιο από μόνο του, εξαρτάται από την αισθητική του ντιζάινερ, που κι αυτή δεν είναι σχετική, δεν είναι δλδ "θέμα γούστου", καθώς ο ντιζάινερ ακολουθεί κάποιους αισθητικούς κανόνες κι αναλόγως των υπολοίπων παραμέτρων, προσδίδει στο προϊόν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του.
Μια στάση λεωφορείου λοιπόν, έχει ως σκοπό όχι απλώς την σηματοδότηση των σημείων που πρέπει να σταματά ο οδηγός, αυτό το κάνουν και οι ταμπέλες έτσι κι αλλιώς, αλλά τον τόπο όπου ο επιβάτης/πελάτης θα σταθεί να περιμένει το λεωφορείο για όσο χρόνο χρειαστεί, όρθιος ή καθιστός αναλόγως της ανάγκης του, μόνος ή με παρέα, σε οποιαδήποτε συνθήκη, καιρική, ιατρική, πρακτική, φορτωμένος ψώνια, ένα μωρό, ο,τιδήποτε. Αυτό σημαίνει πως εξαρχής θα πρέπει η μελέτη που έγινε από τον ντιζάινερ για την μορφή της στάσης να συμπεριλαμβάνει τα υλικά (ξύλο, μέταλλο, τσιμέντο ή άλλο), τον σχεδιασμό, το μέρος που θα εγκατασταθεί, με ό,τι αυτό σημαίνει σε καιρικές συνθήκες και λοιπές απαιτήσεις, (πολυσύχναστο, έρημο, πόλη, χωριό), το είδος του δρόμου και τον περιβάλλοντα χώρο, την απόσταση από κατοικημένες περιοχές, και μια σειρά άλλα πράγματα που θα τον οδηγήσουν στον τελικό σχεδιασμό και την κατασκευή του. Η λέξη κλειδί σε όλα αυτά είναι ΠΡΟΒΛΕΨΗ. Ο ντιζάινερ πρέπει να προβλέψει πριν από σένα για σένα, να σκεφτεί πριν σκεφτείς και να δώσει λύσεις σε οποιοδήποτε πιθανό και απίθανο θέμα προκύψει από τον σχεδιασμό του. Αυτό προϋποθέτει τεράστιες και πάμπολλες δεξαμενές γνώσεις γι αυτό και μιλούμε για επιστήμη κι όχι για "καλλιτεχνία" κι η μελέτη ενός οποιουδήποτε αντικειμένου είτε πρόκειται για λογότυπο είτε για αερογέφυρα ακολουθεί κάποιες διαδικασίες, δεν πατάς ένα κουμπί, ούτε δίνεις οδηγίες στο ΑΙ και τέλος (που ξύπνησαν όλοι και παριστάνουν τους ντιζάινερς τους φωτογράφους ή τους συγγραφείς επειδή πάτησαν καναδυό κουμπιά). Όταν όλα τα προαναφερθέντα δεν έχουν γίνει κι απλά κατασκευάζεται κάτι ως φασόν, γίνεται ανάθεση έργου και τοποθετείται αδιακρίτως παντού, χωρίς ουσιαστικά να εξυπηρετεί τον επιβάτη/πελάτη τότε είναι ένα άχρηστο προϊόν το οποίο ο επιβάτης/πελάτης πλήρωσε με τους φόρους του χωρίς όμως να μπορεί να το χρησιμοποιήσει. Κι εκεί μπαίνει η ευθύνη όχι μόνο του κτελ που είναι μια ιδιωτική πολυμετοχική επιχείρηση που συνεργάζεται με τους εκάστοτε δήμους, άρα με το κράτος, αλλά και η ευθύνη του δημάρχου που χωρίς να έχει ελέγξει ως προς την αρτιότητα και λειτουργικότητά του ένα προϊόν το διαθέτει προς χρήση στους πολίτες, υποβάλλοντάς τους σε μια απίστευτη ταλαιπωρία χειμώνα καλοκαίρι. Όσες φορές το έθεσα ως θέμα και στα κτελ αλλά και σε αντιδημάρχους, είτε ο ένας πετούσε το μπαλάκι στον άλλο, είτε μου είπαν πως κανείς δεν χρησιμοποιεί την στάση (εγώ προφανώς δεν μετράω!) "αφού όλοι έχουν αυτοκίνητο και δεν χρησιμοποιούν τα κτελ".
Μια περίεργη συγκυρία με ήθελε για κάποιο διάστημα να μετακινούμαι με τα κτελ και να είμαι η μοναδική λευκή σε τοπικό λεωφορείο ανάμεσα σε αφρικανούς εργάτες που ήταν απορίας άξιο πως έφτασε η χάρη τους ως την γωνιά αυτή της Ελλάδας για να δουλέψουν... κάτι που μου δημιουργεί πάντα μια βαθιά θλίψη για τον αγώνα που κάνει ο άνθρωπος να επιβιώσει στις άθλιες συνθήκες που κάποιοι δημιούργησαν σε όλο τον πλανήτη... και κάπου εκεί αναπόφευκτα συγκρίνω τις συγκοινωνίες σε όλες τις πόλεις του κόσμου που έχω πάει/ζήσει, τις στάσεις των λεωφορείων και το ο,τιδήποτε αποτελεί κοινό αγαθό, του οποίου έχω ελέγξει λεπτομερώς το ντιζάιν, μιας και το ντιζάιν πάει πακέτο με την αναπνοή μου. Δεν μου αρέσει να μεμψιμοιρώ ή να γκρινιάζω για το πόσο πίσω είναι η Ελλάδα, και ειδικά η επαρχία της (προτιμώ να δίνω λύσεις ή να συμβάλλω σε αυτές), αλλά είναι ένα γεγονός που οφείλεται στο ότι ποτέ κανείς δεν είναι στην σωστή θέση, κι αυτοί που αναλαμβάνουν να διοικήσουν έναν τόπο δεν έχουν το κατάλληλο γνωσιακό υπόβαθρο ώστε να διαχειριστούν οποιοδήποτε πρακτικό ζήτημα, ωσάν να μην υπάρχει ανάγκη από τους πολίτες/πελάτες, να λύθηκαν όλα, κι εκείνοι να ασχολούνται με τα "υψηλά" με τα "σπουδαιότερα", που αναρωτιέμαι τελικά πόσο σπουδαιότερη είναι πχ μια συναυλία όπου θα ξοδευτούν απίστευτα κονδύλια "πολιτισμού" ενώ ο πολιτισμός ξεκινά από το αν ο πολίτης/πελάτης ζει σε ένα ανθρώπινο περιβάλλον με παροχές και διευκολύνσεις. Ο πολιτισμός ξεκινά από την στάση του λεωφορείου, από τον ηλικιωμένο που δεν θα χρειαστεί να κάτσει κάτω στην άσφαλτο, από τη βροχή που δεν θα χρειαστεί να φάω εγώ, από την πληροφορία που θα πρέπει να πάρω έγκαιρα κι έγκυρα. Κι εκεί μπαίνει φυσικά και το θέμα της αντιμετώπισης των ΑΜΕΑ που τόσο βάναυσα εργαλειοποιούνται από διάφορους, χωρίς όμως στην πραγματικότητα να τους ενδιαφέρει πώς πχ ο τυφλός θα καταλάβει ότι είναι στη σωστή στάση και πώς ότι έρχεται το λεωφορείο τάδε σε 10 ή 2 λεπτά. Και το πώς ο οδηγός του λεωφορείου θα φερθεί σε έναν πελάτη που βρίσκεται σε μειονεκτική θέση, τι εκπαίδευση έχει, αν πέρασε από ψυχομετρικά τεστ για να οδηγεί μέσο μαζικής μεταφοράς κι ένα σωρό άλλα.
Παρατηρώ χρόνια τις στάσεις και η μόνη εξέλιξη είναι ως προς το ταμπλό διαφημιστικού χώρου ή ανακοινώσεων. Η εξέλιξη πάει προς τα πίσω φυσικά κι ας μοστράρεται ως χάιτεκ. Κι αναρωτιέμαι Μα δεν υπάρχει κάποιος να τους συμβουλεύσει; Πες εγώ δεν μετράω, άσχετο αν έχω 30 χρόνια τεχνογνωσίας και λαμπρής πορείας στο ντιζάιν, αφού όπως είπε κι ο Ιησούς μου "ουδείς προφήτης στον τόπο του", ούτε και εξυπηρετώ το σύστημα και τις "εξυπηρετήσεις" του, αλλά έστω κάποιος σωστός επαγγελματίας που να γνωρίζει το αντικείμενο; Στέκομαι σε στάση στο Ισραήλ και νιώθω δέος για την απίστευτη ευθύνη στην κατασκευή της, μόνο από το μπράιγ που υπάρχει με τα δρομολόγια, κάθε τομέας και χάρτης που σου λέει "βρίσκεσαι εδώ". Δεν είναι κάτι ανέφικτο, είναι το ελάχιστο, και υπάρχει χρόνια σε κάθε τόπο που σέβεται στοιχειωδώς τον πολίτη/πελάτη αλλά και τον τελευταίο επισκέπτη/πελάτη. Έχει πόσα χρόνια που το φωνάζω, το απαιτώ, αλλά τι να περιμένει κανείς από ανθρώπους που στερούνται όχι μόνο ιδεών και στοιχειωδών γνώσεων αλλά κυρίως αγάπης προς τον συνάνθρωπο, ένα τεράστιο ζήτημα για την επιλογή τους να διοικούν που θα πρεπε να είναι πρωταρχικό για όποιον έχει δικαίωμα ψήφου, και δεν μιλώ για κείνες τις υποκριτικές ψηφοθηρικές "φιλανθρωπίες" αλλά για ουσιαστική στήριξη του πολίτη/πελάτη μέσα από τέτοια "ασήμαντα" πράγματα που όμως βάζοντάς τα το ένα δίπλα στο άλλο το παζλ γίνεται πιο ανθρώπινο.
Για όποιον δεν καταλαβαίνει την σημασία του ντιζάιν, δεν πειράζει, είναι κάτι που όλοι λίγο πολύ το εισπράτετε, όποτε περπατάτε σε ένα πάρκο και περνάτε μέσα από το γκαζόν γιατί "βολεύει πιο πολύ" αφού το μονοπάτι είναι γωνιώδες κι όχι καμπυλωτό, όποτε φοράτε τα γυαλιά σας να διαβάσετε ένα τεράστιο πανό, όποτε παρατάτε ένα βιβλίο ως κουραστικό γιατί ο γραφίστας έβαλε λάθος γραμματοσειρά κοκ. Το ντιζάιν απευθύνεται ΣΕ ΟΛΟΥΣ. Και φυσικά το να είναι κανείς δημιουργικός ΕΙΝΑΙ ΕΥΛΟΓΙΑ, και συνυπάρχει με το σωστό ντιζάιν, κι όχι πολυτέλεια που κάποιος καλείται να πληρώσει. Δεν νοείται σωστό ντιζάιν και ακαλαίσθητο, αλλά δεν ισχύει αμφίδρομα. Το να σου δώσει κάποιος ένα σωστό προϊόν ή την σωστή υπηρεσία σημαίνει ότι θα πάρεις κάτι σωστό και ταυτόχρονα όμορφο, δεν γίνεται να διαχωρίσεις την καλαισθησία και την εν γένει δημιουργικότητα ενός ντιζάινερ για να πάρεις μόνο κάτι σωστό αλλά και ταυτόχρονα όμορφο χωρίς να έχει περάσει από τα φίλτρα αισθητικής και τον τρόπο/ματιά του δημιουργού ντιζάινερ. Εξαρχής μια τέτοια απαίτηση δείχνει, αν όχι αφέλεια, πονηρία με σκοπό το κέρδος. Ένας άνθρωπος δημιουργικός ΕΙΝΑΙ δημιουργικός ό,τι και να κάνει, ένας ντιζάινερ με τεχνογνωσία δεν μπορεί να γυρίσει πίσω το χρόνο και να μην γνωρίζει τίποτα για να χρεώνει ως αρχάριος ή ως άσχετος, γιατί εντέλει, κι αυτό πρέπει να γίνει απολύτως σαφές σε όποιον απευθύνεται σε επαγγελματία ντιζάινερ (κι όχι σε κάποιον που έχει ένα φωτοτυπάδικο ή είναι τεχνικός υπολογιστών ή τον παριστάνει όπως κι ένα σωρό άλλα επαγγέλματα προκειμένου να παίρνει αναθέσεις από τον κολλητό του στο δήμο που "κάνει κουμάντο", ξέρετε εσείς ποιοι είστε...) ότι θα πρέπει να τον πληρώσει ως επαγγελματία κι όχι να του δώσει χαρτζιλίκι για να πιει καφέ στην υγειά του, κι ότι αυτό που κάποιος πληρώνει στον επαγγελματία ντιζάινερ δεν είναι ο χρόνος που κάνει για να σου παραδώσει μια δουλειά, που μπορεί να είναι 1 ώρα ή 20 λεπτά, αλλά Ο ΧΡΟΝΟΣ που ξόδεψε για να φτάσει να στην παραδίδει σε αυτόν το χρόνο, που μπορεί να είναι μερικά έως και πολλά χρόνια, οι ειδικές ικανότητές του, οι σπουδές, οι περαιτέρω εκπαιδεύσεις, τα ξενύχτια και τα άπειρα λεφτά που ξόδεψε για να αποκτήσει μια δεξιότητα, ακόμη και μια απλή πληροφορία, κάτι που, όπως είναι αποδεκτό για οποιονδήποτε επιστήμονα πχ έναν γιατρό, έτσι πρέπει να είναι σεβαστό και για τον ντιζάινερ, γιατί διαχειρίζεται τα πάντα στην καθημερινότητα ενός ανθρώπου, εμπλέκεται σε όλους τους τομείς, από την υγεία μέχρι την εκπαίδευση και η βαρύτητα της δουλειάς του μπορεί να μην φαίνεται αλλά είναι σημαντικότερη και ενίοτε ζωτικής σημασίας.
Επομένως αν θέλει κάποιος "να γίνει δουλειά" πρέπει να ΑΠΑΙΤΕΙ να γίνει αυτή από ντιζάινερ κι όχι από οποιονδήποτε, πρέπει να απαιτεί να πληρωθεί όσο αναλογεί στην επιστήμη του. Κι αν κάποιος νομίζει ότι το να βάλεις μερικά γράμματα σε μια επιφάνεια για να διαφημίσεις ένα γεγονός είναι απλό πράγμα ας έρθει να το δούμε πρακτικά αλλά και μακροπρόθεσμα, πως ένας λάθος σχεδιασμός οδηγεί σε μια κακή οπτική επικοινωνία και μπορεί να χαντακώσει έναν "προιόν", είτε πρόκειται για αντικείμενο είτε για πληροφορία, είτε για άνθρωπο. Εκλογικές αναμετρήσεις κρίθηκαν στις λεπτομέρειες μια αφίσας, καμπάνιες απότυχαν, πελάτες δυσαρεστήθηκαν κι άλλαξαν προμηθευτή. Έχει σημασία ο τρόπος που κάνουμε κάθε τι, ακόμα και το να γράψεις με μαύρο μαρκαδόρο σε λευκό χαρτί ένα απλό "πωλείται" έχει σημασία ΠΩΣ θα το κάνεις. Για πολύ καιρό έβαζα χαρτοταινίες σε βάζα κι έγραφα επάνω πχ "ρίγανη". Θα μπορούσε να το κάνει κι ο μπαμπάς μου. Θα μπορούσα να σχεδιάσω ετικέτες να τις τυπώσω και να είναι μοναδικές. Δεν είχα χρόνο ούτε και θεωρούσα ότι χρειάζεται, ομως η δημιουργικότητα μου σε συνδυασμό με την πρακτικότητα έκαναν τις ετικέτες εκείνες καταπληκτικές, αργότερα τις έφτιαξα ως άποψη σε κάποιο προϊόν μου που χάρισα σε φίλους στην Κύπρο, κανονικά τυπωμένες, και λίγο καιρό μετά είδα κάτι αντίστοιχο σε προϊόντα στην Κύπρο, είχα γελάσει πολύ που η δική μου "σχεδιαστική βαρεμάρα" έγινε σχεδιαστική σχολή. Όταν είσαι έξπερτ, μια σαχλαμάρα να κάνεις θα έχει στυλ. Όταν είσαι μέτριος ή άσχετος ό,τι κι αν κάνεις θα είναι λάθος.
Δυστυχώς οι δήμαρχοι εξαντλούν την παρουσία τους σε "υποχρεώσεις" στον αυτόματο πιλότο, χωρίς ποτέ να επεξεργάζονται τα δεδομένα, και δεδομένης της ιεραρχίας και του τρόπου που λειτουργεί όλος ο μηχανισμός, οι αληθινές ανάγκες ενός πολίτη/πελάτη παραμερίζονται και δίνεται προτεραιότητα σε πλαστές ανάγκες που το σύστημα δημιουργεί για να κινηθεί, με τα έργα που πρέπει να γίνουν, τα ποσά που πρέπει να μοιραστούν σε ημέτερους, και φυσικά με το αζημίωτο μιας και είναι στα όρια του νόμιμου το "ευχαριστώ για την καλή συνεργασία", κι ας μην δουλευόμαστε και μεταξύ μας, δεν είναι η δική μου "δημιουργικότητα" ή του κάθε επαγγελματία το πρόβλημα, αλλά ότι έχει βρωμίσει τόπος από άσχετους που παριστάνουν τους επαγγελματίες, ανθρώπους χαμηλού έως και ανύπαρκτου γνωσιακού επιπέδου, με μόνο εφόδιο το θράσος, που αναγκάζουν εμένα ως πολίτη/πελάτη να ταλαιπωρούμαι κάθε φορά που έρχομαι σε επαφή με τα κοινά, δλδ κάθε στιγμή της καθημερινότητάς μου, αφού όλα μα όλα είναι "κοινά".
Γι' αυτό γράφω πολίτη/πελάτη, επειδή αυτά τα δύο πάνε πακέτο, σε ένα κράτος που αυτομόλησε κι αντιμετωπίζει τους ανθρώπους ως κάτι ξέχωρο από το ίδιο και ως το μέσο από το οποίο θα επιβιώσει ο μηχανισμός του, ένας μηχανισμός καθόλου φιλικός στο χρήστη, με πολλά λειτουργικά προβλήματα, που κάθε πρόοδος γιορτάζεται με βεγγαλικά ενώ θα έπρεπε να είναι βασική προϋπόθεση, με παροχές ανάλογες των αναγκών της κάθε ηλικίας και ειδικής κατηγορίας, με τον άνθρωπο ως γνώμονα κι όχι ως ξερά λόγια προεκλογικής καμπάνιας. Ως πελάτες αυτού του κράτους που εμείς συντηρούμε αν μη τι άλλο θα έπρεπε να έχουμε τον σεβασμό του κράτους σε όλα του τα επίπεδα έστω να σέβονται τα χρήματα που πληρώνουμε και θα αφήσω το ντιζάιν στην άκρη γιατί είναι ψιλά γράμματα. Θέλω όμως να το πω και να το υπογραμμίσω ότι το ντιζάιν είναι καταρχάς+καταρχήν θέμα εσωτερικό και το να αναπαύεις τον συνάνθρωπο (το πλησίον, τον "πελάτη") είναι θέμα βαθιά πνευματικό. Κακό ντιζάιν ίσον άχρηστο, σωστό ντιζάιν ΚΑΙ καλαίσθητο ίσον εύστοχο και χρήσιμο, απλή αριθμητική νηπιαγωγείου.
Υστερογραφικά, με αφορμή μια στάση, να πω πως, παρότι δεν μου αρέσει καθόλου που η Ελλάδα έχει γίνει κέντρο διερχομένων με κάποιες μκο να θησαυρίζουν πάνω στην ανάγκη του ανθρώπου για καλύτερη ζωή, ωστόσο θυμώνω πολύ όταν ο κάθε άξεστος οδηγός πατάει γκάζι όταν βλέπει ανθρώπους, που ήρθαν εδώ να δουλέψουν, ή για να πάνε παραπέρα, γουατέβερ, να τρέχουν να τον προλάβουν, κι εκείνος όπως χαιρέκακα έλεγξε τα εισιτήρια τους, εξίσου χαιρέκακα να τους αφήνει να τους πάρει κάποιος άλλος, άσχετο αν έξω έχει 40 βαθμούς κι ο τόπος βράζει και δεν υπάρχει ένα σταντ να πιεις ένα ποτήρι νερό, κάτι, γιατί εντέλει, ακόμα κι εχθροί να είμαστε, είμαστε όλοι άνθρωποι μέσα στις δυσκολίες, προσωπικά πάντα προσπαθώ να βάλω τον εαυτό μου στην θέση των άλλων, έχω βρεθεί κι εγώ ξένη ανάμεσα σε ξένους κι είναι μεγαλειώδες να υπάρχουν άνθρωποι που χωρίς κανένα συμφέρον θα ξοδέψουν το χρόνο τους να σε βοηθήσουν. Δεν έχω όμως την απαίτηση από ανθρώπους που στερούνται τα βασικά να διαθέτουν διάκριση, που είναι εντέλει μια πνευματική κατάκτηση μετά από αγώνα και κόπο, εδώ δεν τη διαθέτουν αυτοί που κατεξοχήν πρεσβεύουν την πνευματικότητα... "άλλο το άυλον κι άλλο το νάυλον" που έλεγε κι ο υπεργενναίος άγιος Παίσιος...
υπό Κ. ]
