Με τη λέξη
Σουπρεματισμός εννοώ την υπεροχή του καθαρού συναισθήματος στην δημιουργική τέχνη.
Για τον σουπρεματιστή, τα οπτικά γαινόμενα του αντικειμενικού κόσμου είναι από μόνα τους χωρίς νόημα· το σημαντικό είναι το καθαυτό συναίσθημα, εντελώς ξεχωριστά από το περιβάλλον, που το προκαλεί.
Η λεγόμενη "υλοποίηση" ενός συναισθήματος στον συνειδητό νου σημαίνει στην πραγματικότητα μιαν υλοποίηση της αντανάκλασης του συναισθήματος αυτού με ενδιάμεσο μια ρεαλιστική σύλληψη. Μια τέτοια ρεαλιστική σύλληψη δεν έχει καμιά αξία στην σουπρεματιστική τέχνη… Και όχι μόνο στην σουπρεματιστική τέχνη μα και στην τέχνη εν γένει, επειδή η ανθεκτική στον χρόνο, η αληθινή αξία ενός έργου τέχνης (της οποιασδήποτε σχολής) ενυπάρχει αποκλειστικά στο συναίσθημα που εκφράζει.
Ακαδημαϊκός νατουραλισμός, νατουραλισμός των ιμπρεσιονιστών, σεζανισμός, κυβισμός, κλπ. -όλα αυτά δεν είναι, κατά κάποιον τρόπο, τίποτε περισσότερο παρά διαλεκτικές μέθοδοι, που, σαν τέτοιες, δεν καθορίζουν με καμίαν έννοια την αληθινήν αξία ενός έργου τέχνης.
Μιια αντικειμενική αναπαράσταση, που έχει για στόχο της την αντικειμενικότητα, είναι κάτι, που, σαν τέτοιο, δεν έχει καμία σχέση με την τέχνη· μολαταύτα η χρήση αντικειμενικών μορφών σ' ένα έργο τέχνης δεν αποκλείει την δυνατότητα να έχει το έργο αυτό υψηλή καλλιτεχνική αξία.
Για τούτο, για τον σουπρεματιστή, το κατάλληλο μέσον αναπαράστασης είναι πάντοτε το μέσον, που δίνει την πληρέστερη δυνατήν έκφραση στο συναίσθημα σαν τέτοιο και που αγνοεί, αμελεί την γνώριμη όψη των αντικειμένων.
Η αντικειμενικότητα αυτή καθαυτή, δεν έχει νόημα γι' αυτόν· οι συλλήψεις του συνειδητού νου δεν έχουν καμιάν αξία.
Ο καθοριστικός παράγοντας είναι το συναίσθημα… και έτσι φτάνει η τέχνη στην μη-αντικειμενική αναπαράσταση, στον Σουπρεματισμό.
Ο Σουπρεματισμός φτάνει σε μιαν "έρημο", στην οποία δεν μπορούμε ν' αντιληφθούμε τίποτε άλλο εκτός από το συναίσθημα.
Όλα όσα καθορίζουν την αντικειμενική-ιδεατή δομή της ζωής και της τέχνης, -ιδέες, συλλήψεις και εικόνες-, όλα αυτά τα παραμέρισε ο καλλιτέχνης για να φροντίσει το καθαρό συναίσθημα.
Η τέχνη του παρελθόντος, που ήταν, τουλάχιστον φαινομενικά, στην υπηρεσία της θρησκείας και του κράτους, θ' αποκτήσει καινούρια ζωή στην καθαρή (μη-εφαρμοσμένη) τέχνη του Σουπρεματισμού, που θα κτίσει έναν καινούριο κόσμο -τον κόσμο του συναισθήματος…
Όταν το έτος 1913, στην απελπισμένη μου προσπάθεια να ελευθερώσω την τέχνη από την σαβούρα της αντικειμενικότητας, κατέφυγα στην τετράγωνη μορφή και εξέθεσα έναν πίνακα, που δεν ήταν τίποτε περισσότερο από ένα μαύρο τετράγωνο σε λευκό πεδίο, οι κριτικοί, και, μαζί μ' ευτούς, το κοινό, αναστέναξαν: "Ό,τι αγαπούσαμε χάθηκε. Είμαστε σε μιαν έρημο… Μπροστά μας δεν υπάρχει τίποτε εκτός από ένα μαύρο τετράγωνο σε λευκό φόντο!"
"Συντριπτικές" λέξεις αναζητήθηκαν για να διωχτεί το σύμβολο της "ερήμου", έτσι ώστε να μπορέσουν πιθανόν να δουν στο "νεκρό τετράγωνο" την προσφιλή ομοιότητα της "πραγματικότητας" ("αληθινή αντικειμενικότητα" κι ένα πνευματικό συναίσθημα).
Το τετράγωνο φάνηκε ακατανόητο και επικίνδυνο στους κριτικούς και το κοινό… πράγμα που ήταν, βέβαια, αναμενόμενο.
Η ανάβαση στα ύψη της μη-αντικειμενικής τέχνης είναι δύσκολη και επώδυνη… μα, μολαταύτα, σε αναταμοίβει. Το γνώριμο υποχωρεί ολοένα και περισσότερο στο βάθος… Τα περιγράμματα του αντικειμενικού κόσμου ξεθωριάζουν ολένα περισσότερο, ώσπου, σταδιακά, χάνεται απ' τα μάτια μας ο κόσμος - "όλα όσα αγαπήσαμε και με τα οποία ζήσαμε".
Όχι πια "ομοιότητα με την πραγματικότητα", όχι ιδεαλιστικές εικόνες - τίποτε άλλο εκτός από μιαν έρημο!
Μα η έρημος αυτή είναι γεμάτη με το πνεύμα της μη-αντικειμενικής αίσθησης, που διαποτίζει τα πάντα.
Ακόμα κι εμένα μ' έπιασε ν' αφήσω "τον κόσμο της θέλησης και της ιδέας", στον οποίο είχα ζήσει και εργαστεί και που στην πραγματικότητά του είχα πιστέψει.
Μα μια ευδαιμονική αίσθηση απελευθερωτικής μη-αντικειμενικότητας με τράβηξε μπροστά, μέσα στην "έρημο", στην οποία τίποτε δεν είναι πραγματικό εκτός από το συναίσθημα… και έτσι ουσία της ζωής μου έγινε το συναίσθημα.
Αυτό, που είχα εκθέσει, δεν ήταν ένα "κενό τετράγωνο", αλλά μάλλον το συναίσθημα της μη-αντικειμενικότητας.
Αντιλήφθηκα ότι το "πράγμα" και η "έννοια" υποκαθιστούσαν το συναίσθημα και κατάλαβα την απαλότητα του κόσμου της θέλησης και της ιδέας.
Είναι, άραγε, ένα μπουκάλι από γάλα το σύμβολο του γάλακτος;
Ο Σουπρεματισμός είναι η επανανακάλυψη της καθαρής τέχνης, που την είχε θολώσει στο διάβα του καιρού η συσσώρευση "πραγμάτων".
Μου φαίνεται ότι, για τους κριτικούς και το κοινό, η ζωγραφική του Ραφαήλ, του Ρούμπενς, του Ρέμπραντ, κ.α., δεν έγινε τίποτε περισσότερο από μια συσσώρευση αναρίθμητων "πραγμάτων", που κρύβει την αληθινή της αξία -το συναίσθημα, που την γέννησε. Η δεξιοτεχνία της αντικειμενικής αναπαράστασης είναι το μοναδικό πράγμα που θαυμάζεται.
Αν ήταν δυνατόν ν' αποσπάσουμε από τα έργα των μεγάλων Δασκάλων το συναίσθημα που εκφράζεται σ' αυτά -δηλαδή, την πραγματική καλλιτεχνική αξία- και να το αποκρύψουμε, το κοινό, μαζί με τους κριτικούς και τους μελετητές της τέχνης, δεν θα ένιωθε ποτέ την έλλειψή του.
Έτσι, δεν είναι καθόλου παράξενο, που το τετράγωνό μου φάνηκε κενό στο κοινό.
Αν κάποιος επιμένει να κρίνει ένα έργο τέχνης με βάση την δεξιοτεχνία της αντικειμενικής αναπαράστασης -την αληθοφάνεια της ψευδαίσθησης- και νομίζει πως βλέπει στην ίδια την αναπαράσταση της ζωής ένα σύμβολο της συγκίνησης που την προκάλεσε, δεν θα προσεγγίσει ποτέ το χαροποιητικό περιεχόμενο του έργου τέχνης.
Το ευρυύ κοινό εξακολουθεί να είναι σήμερα πεπεισμένο ότι η τέχνη πρόκειται να εξαφανιστεί, αν παραιτηθεί από την απομίμηση της "προσφιλέστατης πραγματικότητας" και έτσι παρακολουθεί απογοητευμένο πως προχωρεί ολοένα περισσότερο το μισητό στοιχείο του καθαρού συναισθήματος -της αφαίρεσης.
Η τέχνη δεν νοιάζεται πια να υπηρετεί το κράτος και την θρησκεία, δεν επιθυμεί πια ν' απεικονίζει την ιστορία των τρόπων, δεν θέλει να έχει καμία περαιτέρω σχέση με το αντικείμενο, σαν τέτοιο, και πιστεύει ότι αυτό μπορεί να υπάρξει, καθεαυτό και δ' εαυτό, χωρίς "πράγματα" (δηλαδή, την "δοκιμασμένη στο χρόνο νερομάνα της ζωής").
Αλλά η φύση και το νόημα της καλλιτεχνικής δημιουργίας εξακολουθούν να παρανοούνται, όπως παρανοείται και η φύση της καλλιτεχνικής εργασίας εν γένει, επειδή το συναίσθημα, εν τέλει, είναι παντού και πάντοτε η μια και μοναδική πηγή κάθε δημιουργίας.
Οι συγκινήσεις, που διεγείρονται μέσα στον άνθρωπο, είναι δυνατότερες από τον ίδιο άνθρωπο… πρέπει παντί τρόπω να βρουν μια διέξοδο -πρέπει ν' αποκτήσουν έκδηλη μορφή- πρέπει να κοινωνηθούν ή τεθούν σε λειτουργία.
Αυτό, που αναζητώντας ένα εξωτερικό σχήμα, προκάλεσε την γέννηση του αεροπλάνου, ήταν μόνο και μόνο η λαχτάρα για ταχύτητα, για πτήση. Γιατί το αεροπλάνο δεν επινοήθηκε για να κουβαλάει επιστολές επιχειρηματιών από το Βερολίνο στην Μόσχα, αλλά μάλλον για να δοθεί εξωτερική μορφή στην ακαταμάχητη ώθηση της λαχτάρας για ταχύτητα.
Το "στομάχι που πεινάει" και η νόηση, που το υπηρετεί, πρέπει φυσικά να έχουν τον τελευταίο λόγο όταν εξετάζουμε την προέλευση και τον σκοπό των υπαρχουσών αξιών… αλλά αυτό είναι άλλο, ανεξάρτητο ζήτημα.
Και η κατάσταση των πραγμάτων είναι ακριβώς η ίδια στην τέχνη όπως στην δημιουργική τεχνολογία… Στην ζωγραφική, και φυσικά εννοώ εδώ την παραδεδειγμένη "καλλιτεχνική" ζωγραφική, δεν μπορούμε ν' ανακαλύψουμε πίσω από μια τεχνικώς άρτια προσωπογραφία του κ. Μίλλερ ή από μια επινοητική αναπαράσταση του κοριτσιού με τα λουλούδια στην Πλατεία Πότσνταμ ούτε ίχνος από την αληθινή ουσία της τέχνης - ούτε την παραμικρή ένδειξη συναισθήματος. Η ζωγραφική είναι η δικτατορία μιας μεθόδου αναπαράστασης, που ο σκοπός της είναι ν' απεικονίσει τον κ. Μίλλερ, το περιβάλλον του και τις ιδέες του.
Το μαύρο τετράγωνο στο λευκό πεδίο ήταν η πρώτη μορφή, στην οποία εκφράστηκε το μη-αντικειμενικό συναίσθημα. Το τετράγωνο=συναίσθημα, το λευκό πεδίο=το κενό πέρα από το συναίσθημα αυτό.
Ωστόσο το ευρύ κοινό είδε στην μη-αντικειμενικότητα της αναπαράστασης τον θάνατο της τέχνης και δεν έπιασε το πρόδηλο γεγονός ότι το συναίσθημα είχε αποκτήσει εδώ εξωτερική μορφή.
Μπορούμε να παρομοιάσουμε το σουπρεματιστικό τετράγωνο και τις μορφές που απορρέουν απ' αυτό με τα πρωτόγονα σημάδια (σύμβολα) του ιθαγενούς, που παριστούσαν, με τους συνδυασμούς τους, όχι στόλισμα αλλά ένα συναίσθημα ρυθμού.
Ο Σουπρεματισμός δεν γεννά έναν καινούριο κόσμο συναισθημάτων, αλλά μάλλον μιαν εντελώς καινούρια και άμεση μορφή αναπαράστασης του κόσμου των συναισθημάτων.
Το τετράγωνο αλλάζει και δημιουργεί καινούριες μορφές, που τα στοιχεία τους μπορούν να ταξινομηθούν με τον άλφα ή βήτα τρόπο, ανάλογα με το συναίσθημα το οποίο τις γέννησε.
Όταν εξετάζουμε έναν αρχαίο κίονα, δεν ενδιαφερόμαστε πια για το πόσο κατάλληλος κατασκευαστικά είναι για να επιτελέσει το τεχνικό του καθήκον στο κτίριο, αλλά αναγνωρίζουμε σ' αυτόν την υλική έκφραση ενός καθαρού συναισθήματος. Δεν βλέπουμε πια σ' αυτόν μια κατασκευαστική αναγκαιότητα, αλλά τον βλέπουμε σαν αυτοτελές έργο τέχνης.
Η "πρακτική ζωή", σαν άστεγος αλήτης, χώνεται αναγκαστικά μέσα σ' όλες τις καλλιτεχνικές μορφές και πιστεύει πως είναι η γένεση και ο λόγος ύπαρξης των μορφών αυτών. Μα ο αλήτης δεν χρονοτριβεί για πολύ σ' ένα μέρος και απ' την στιγμή που φεύγει (όταν δεν μπορεί πια να κάνει ένα έργο τέχνης να εξυπηρετήσει "πρακτικούς σκοπούς") το έργο ανακτά την πλήρη αξία του.
Τα αρχαία έργα τέχνης διατηρούνται σε μουσεία και φυλάγονται επιμελώς, όχι για να τα διαφυλάξουμε για πρακτική χρήση, μα για να μπορούμε ν' απολαμβάνουμε την αιώνια καλλιτεχνικότητά τους.
Η διαφορά ανάμεσα στην καινούρια, μη-αντικειμενική ("άχρηστη") τέχνη και στην τέχνη του παρελθόντος έγκειται στο γεγονός ότι η πλήρης καλλιτεχνική αξία της δεύτερης έρχεται στο φως (αναγνωρίζεται) μόνον αφού η ζωή, αναζητώντας ένα καινούριο μέσον, την εγκαταλείψει, ενώ το μη-εφαρμοσμένο καλλιτεχνικό στοιχείο της καινούριας τέχνης ξεπερνά τη ζωή και κλείνει την πόρτα στην "πρακτική χρησιμότητα".
Και έτσι στέκει εκεί η καινούρια μη-αντικειμενική τέχνη -η έκφραση του καθαρού συναισθήματος, που δεν επιζητεί πρακτικές αξίες, ούτε ιδέες, ούτε "γη της επαγγελίας"…
Οι σουπρεματιστές σκόπιμα παραιτήθηκαν από την αντικειμενική αναπαράσταση του περιβάλλοντός τους, για να φτάσουν στο κορυφαίο σημείο της αληθινής "αμασκάρευτης" τέχνης και απ' αυτήν την πλεονεκτική θέση να βλέπουν τη ζωή μέσα απ' το πρίσμα του καθαρού καλλιτεχνικού συναισθήματος.
Τίποτε στον αντικειμενικό κόσμο δεν είναι τόσο "ασφαλές και ακλόνητο" όσο φαίνεται στον συνειδητό νου μας. Τίποτε δεν θα έπρεπε ν' αποδεχόμαστε ως προκαθορισμένο -ως συγκροτημένο εσαεί. Κάθε "στέρεα εδραιωμένο", γνώριμο πράγμα μπορεί να μετατοπιστεί και να μεταφερθεί σε μια καινούρια και, αρχικά, μη γνώριμη τάξη πραγμάτων. Γιατί, λοιπόν, να μην είναι δυνατόν να δημιουργήσουμε μια καλλιτεχνική τάξη πραγμάτων;
Η ζωή μας είναι ένα θεατρικό έργο, στο οποίο το μη-αντικειμενικό συναίσθημα απεικονίζεται με αντικειμενικές πνευματικές παραστάσεις.
Ένας επίσκοπος δεν είναι τίποτε άλλο παρά ένας ηθοποιός, που επιδιώκει με λόγια και χειρονομίες, πάνω σε μια κατάλληλα "διακοσμημένη" σκηνή, να μεταβιβάσει ένα θρησκευτικό συναίσθημα, ή μάλλον την αντανάκλαση ενός συναισθήματος σε θρησκευτική μορφή. Ο υπάλληλος γραφείου, ο μαραγκός, ο στρατιώτης, ο λογιστής, ο στρατηγός… είναι όλοι χαρακτήρες, του άλφα ή του βήτα θεατρικού έργου, που τους υποδύονται διάφοροι άνθρωποι, οι οποίοι τόσο πολύ παρασύρονται ώστε συγχέουν το έργο και τους ρόλους τους στο έργο αυτό με την πραγματική ζωή. Σχεδόν ποτέ δεν κατορθώνουμε να δούμε το
πραγματικό ανθρώπινο πρόσωπο και αν ρωτήσουμε κάποιον ποιος είναι, αποκρίνεται, "μηχανικός", "γεωργός", κλπ., ή, μ' άλλα λόγια, μας λέει τον τίτλο τους ρόλου τον οποίο έπαιξεστο άλφα ή το βήτα πραγματικό θεατρικό έργο.
Ο τίτλος του ρόλου γράφεται και δίπλα στο όνομά του, και πιστοποιείται στο διαβατήριό του· έτσι, δεν υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία για το εκπληκτικό γεγονός ότι ο κάτοχος του διαβατηρίου είναι ο μηχανικός Ιβάν και όχι ο ζωγράφος Καζιμίρ.
Σε τελευταία ανάλυση, ό,τι ξέρει το κάθε άτομο για τον εαυτό του είναι πολύ λίγο, επειδή το "πραγματικό ανθρώπινο πρόσωπο" δεν διακρίνεται πίσω από το προσωπείο, το οποίο εσφαλμένα εκλαμβάνουμε για "πραγματικό πρόσωπο".
Η φιλοσοφία του Σουπρεματισμού έχει λόγο ν' αντιμετωπίζει με σκεπτικισμό τόσο το προσωπείο όσο και το "πραγματικό πρόσωπο", αφού αμφισβητεί εξ' ολοκλήρου την πραγματικότητα των ανθρωπίνων προσώπων (ανθρώπινων μορφών).
Οι καλλιτέχνες ανέκαθεν προτιμούσαν ιδιαίτερα να χρησιμοποιούν στις αναπαραστάσεις τους το ανθρώπινο πρόσωπο, γιατί έβλεπαν σ' αυτό (στον ευμετάβολο, ευκίνητο, εκφραστικό μίμο) το καλύτερο όχημα με το οποίο μπορούσαν να μεταβιβάσουν τα συναισθήματά τους. Οι σουπρεματιστές, όμως, έχουν εγκαταλείψει την αναπαράσταση του ανθρώπινου προσώπου (και των φυσικών αντικειμένων εν γένει) και έχουν βρει καινούρια σύμβολα με τα οποία αποδίδουν άμεσα συναισθήματα (και όχι εξωτερικευμένες αντανακλάσεις συναισθημάτων), γιατί ο σουπρεματιστής δεν παρατηρεί και δεν αγγίζει -νιώθει.
Είδαμε πως η τέχνη, στην καμπή του αιώνα μας, απαλλάχθηκε από την σαβούρα των θρησκευτικών και πολιτικών ιδεών που της είχαν επιβληθεί και βρήκε τον εαυτό της -μ' άλλα λόγια κατέκτησε την μορφή που άρμοζε στην εγγενή φύση της και έγινε, μαζί με τις άλλες δυο που ήδη μνημονεύσαμε [πολιτική και θρησκεία], μια τρίτη ανεξάρτητη και εξ ίσου έγκυρη "σκοπιά". Το κοινό, πράγματι, εξακολουθεί να είναι όπως πάντοτε πεπεισμένο ότι ο καλλιτέχνης δημιουργεί περιττά, αντιπρακτικά πράγματα. Ποτέ δεν σκέφτεται ότι τα περιττά αυτά πράγματα αντέχουν στον χρόνο και διατηρούν τη ζωτικότητά τους επί χιλιάδες χρόνια, ενώ τα απαραίτητα, πρακτικά πράγματα επιζούν μόνο για λίγο.
Δεν του περνά από το μυαλό του κοινού ότι αποτυγχάνει ν' αναγνωρίσει την πραγματική, την αληθινή αξία των πραγμάτων. Αυτός είναι και ο λόγος για την χρόνια αποτυχία οτιδήποτε χρησιμοθηρικού. Θα μπορούσαμε να επιτύχουμε μιαν αληθινή, απόλυτη τάξη στην ανθρώπινη κοινωνία μόνο αν η ανθρωπότητα ήταν πρόθυμη να βασίσει αυτήν την τάξη σε αξίσες ανθεκτικές στον χρόνο. Προφανώς, τότε, ο καλλιτεχνικός παράγοντας θα γινόταν απ' όλες τις απόψεις αποδεκτός ως ο αποφασιστικός. Όσο δεν έχουν έτσι τα πράγματα, θα επικρατεί η αβεβαιότητα μιας "προσωρινής τάξης", επειδή η προσωρινή τάξη υπολογίζεται με βάση την τρέχουσα χρησιμοθηρική νόηση και ο γνώμονάς της είναι άστατος στον ύψιστο βαθμό.
Υπό το φως αυτού του πράγματος, όλα τα έργα τέχνης που, σήμεραμ είναι μέρος της "πρακτικής ζωής" ή τα οποία απαίτησε η πρακτική ζωή, από ορισμένες από ψεις υποβαθμίζονται. Μόνον όταν απελευθερώνονται από το βάρος της πρακτικής χρησιμότητας (δηλαδή, όταν τοποθετούνται σε μουσεία) θ' αναγνωριστεί η αληθινά καλλιτεχνική, απόλυτη αξία τους.
Οι αισθήσεις τού να καθόμαστε, να στέκουμε όρθιοι ή να τρέχουμε είναι, πρώτα και κύρια, πλαστικές αισθήσεις· είναι υπέυθυνες για τηνανάπτυξη των αντίστοιχων "χρηστικών αντικειμένων" και καθορίζουν σε μεγάλο μέρος την μορφή τους.
Μια καρέκλα, ένα κρεβάτι κι ένα τραπέζι δεν είναι χρησιμοθηρικά υλικά, αλλά μάλλον οι μορφές τις οποίες πήραν οι πλαστικές αισθήσεις· συνεπώς, η γενικώς κρατούσα άποψη, ότι όλα τα αντικείμενα καθημερινής χρήσης απορρέουν από πρακτικές θεωρήσεις, εδράζεται σε λάθος βάσεις.
Έχουμε επαρκή δυνατότητα να πειστούμε ότι δεν είμαστε ποτέ σε θέση ν' αναγνωρίσουμε την παραμικρή πραγματική χρησιμότητα σε πράγματα και ότι ποτέ δεν θα κατορθώσουμε να κατασκευάσουμε ένα πραγματικά πρακτικό αντικείμενο. Προφανώς, μπορούμε μόνο να νιώσουμε την ουσία της απόλυτης χρησιμότητας αλλά, αφού ένα συναίσθημα είναι πάντοτε μη αντικειμενικό, οποιαδήποτε προσπάθεια να συλλάβουμε την χρησιμότητα του αντικειμενικού είναι ουτοπική. Η απόπειρα να περιορίσουμε το συναίσθημα σε έννοιες του συνειδητού νου ή να το αντικαταστήσουμε με συνειδητές έννοιες και να του δώσουμε απτή, χρησιμοθηρική μορφή, είχε σαν αποτέλεσμα την ανάπτυξη όλων των άχρηστων "πρακτικών πραγμάτων", που γίνονται αυτοστιγμεί γελοία.
Είναι αδύνατον να τονίσουμε όσο πρέπει ότι οι απόλυτες, αληθινές αξίες γεννιούνται μόνον από την καλλιτεχνική, ασυνείδητη ή υπερσυνειδητή δημιουργία.
Η καινούρια τέχνη του Σουπρεματισμού, που παρήγαγε καινούριες μορφές και σχέσεις μορφών δίδοντας εξωτερικήν έκφραση σε εικονογραφικά συναισθήματα, θα γίνει μια καινούρια αρχιτεκτονική: θα μεταφέρει τις μορφές αυτές από την επιφάνεια του καμβά στο διάστημα.
Το σουπρεματιστικό στοιχείο, στην ζωγραφική ή την αρχιτεκτονική, είναι απαλλαγμένο από οποιαδήποτε τάση που είναι κοινωνική ή αλλιώς υλιστική.
Κάθε κοινωνική ιδέα, όσο μεγάλη και σημαντική κι αν είναι, απορρέει από την αίσθηση της πείνας· κάθε έργο τέχνης, άσχετα με το πόσο μικρό και ασήμαντο μπορεί να φαίνεται, πηγάζει από το εικονογραφικό ή πλαστικό συναίσθημα. Είναι πια καιρός να αντιληφθούμε ότι τα προβλήματα της τέχνης απέχουν πολύ από τα προβλήματα του στομαχιού ή της νόησης.
Τώρα που η τέχνη, χάρη στο Σουπρεματισμό, βρήκε τον εαυτό της -δηλαδή, κατέκτησε την καθαρή, μη εφαρμοσμένη μορφή της- και αναγνώρισε το αλάθητο του μη-αντικειμενικού συναισθήματος, επιχειρεί να εγείρει μια γνήσια παγκόσμια τάξη, μια καινούρια φιλοσοφία ζωής. Αναγνωρίζει την μη αντικειμενικότητα του κόσμου και δεν ενδιαφέρεται πια να δώσει απεικονίσεις της ιστορίας των τρόπων.
Πράγματι, το μη αντικειμενικό συναίσθημα ήταν ανέκαθεν η μόνη πηγή τέχνης: έτσι, από την άποψη αυτήν, ο Σουπρεματισμός δεν συνεισφέρει τίποτε καινούριο, αλλά, παρ' όλ' αυτά, η τέχνη του παρελθόντος, επειδή χρησιμοποιούσε αντικειμενικά θέματα, στέγαζε άθελά της μιαν ολόκληρη σειρά συναισθημάτων, που της ήταν ξένα. Αλλά
ένα δένδρο παραμένει δένδρο κι όταν ακόμα φωλιάζει στην κουφάλα του μια κουκουβάγια.
Ο Σουπρεματισμός άνοιξε καινούριες δυνατότητες στην δημιουργική τέχνη, αφού με την εγκατάλειψη της λεγόεμνης "πρακτικής θεώρησης", ένα πλαστικό συναίσθημα που εικονίστηκε στον καμβά, μπορεί να μεταφερθεί στο διάστημα. Ο καλλιτέχνης (ο ζωγράφος) δεν είναι πια δεμένος με τον καμβά (το επίπεδο της εικόνας) και μπορεί να μεταφέρει τις συνθέσεις του από τον καμβά στο διάστημα.
[Από το κείμενο «Ο μη-αντικειμενικός κόσμος» (1927)]
Καζιμίρ Μάλεβιτς
